sobota, 28 marca 2015

Kolos z Prory



Koloss von Prora” / „Colossus of Prora” / „Kolos z Prory (lub w skrócie Prora) to plażowy kurort na wyspie Rugia (pomiędzy miejscowościami Sassnitz i Binz) nad Morzem Bałtyckim w Niemczech wyróżniający się swoją kolosalną skalą i nieludzkim rozmiarem. Kompleks ośmiu identycznych budynków ciągnie się przez 4,5 kilometra w średniej odległości 150 metrów od idealnie płaskiej, doskonale piaszczystej plaży. Zaplanowano go jako ośrodek wypoczynkowy oferujący  wakacje nad morzem dostępne dla przeciętnego obywatela (podobnie jak samochód Volkswagen = samochód ludu, którego historia sięga spotkania Ferdinanda Porsche z Adolfem Hitlerem w roku 1934) w ramach strategii Kraft durch Freude (Siła przez Radość) i wznoszono w latach 1936-1939. Budowa zespołu nie została ukończona tak jak planowano i nigdy nie działał on zgodnie ze swoim przeznaczeniem. Obiekt jest zarejestrowanym zabytkiem oraz pomnikiem architektury III Rzeszy.

Prora - jeden z bloków - widok od strony lądu, fot. TS

Każdy człowiek pracy zasługuje na wakacje nad morzem’ – to idea będąca fundamentem zabudowy Prory. Kompleks miał w założeniu zaspokoić potrzebę plażowej rekreacji 20 000 osób na raz. Konkurs na projekt zespołu wakacyjnego sądzony był przez samego naczelnego architekta III Rzeszy Alberta Speera a wygrał go Clemens Klotz. Projekt znalazł też uznanie międzynarodowe zdobywając Grand Prix Światowej Wystawy w Paryżu, w roku 1937.
Główne założenie projektu to zapewnienie wszystkim pokojom widoku na morze w wyniku czego korytarze i węzły sanitarne skierowane były w stronę lądu. Każdy z pokojów o wymiarach 5 x 2,5 metra miał być wyposażony w dwa łóżka, szafę i umywalkę. Węzły sanitarne z toaletami i prysznicami były wspólne, dostępne z korytarza. Na każdym piętrze zaprojektowano też świetlicę / salę balową.    
W skład kompleksu miała też wejść ogromna Hala Festiwalowa – kryta arena mogąca pomieścić wszystkich 20 000 gości na raz, zaprojektowana przez Ericha Putlitza, który dla Prory zaprojektował też dwa baseny pływackie, kino i teatr. Ośrodek miał mieć własny dok dla statków pasażerskich.      

Prora była dla Hitlera przedsięwzięciem nie tylko prestiżowo-propagandowym – „najpotężniejszy i największy [ośrodek wypoczynkowy] jaki kiedykolwiek istniał” - ale też strategicznym – w przypadku wojny kurort miał być zamieniony w szpital wojskowy blisko frontu wschodniego.

We wznoszenie Prory zaangażowanych było 9000 pracowników ze wszystkich znaczących firmy budowlanych III Rzeszy. Po wybuchu II wojny światowej robotnicy zostali przerzuceni na plac budowy ośrodka badań nad bronią rakietową Wernera von Brauna (rakiety V1 i V2) w Peenemunde niedaleko Świnoujścia. Porzucony ośrodek wakacyjny nie został ukończony. Podczas alianckich bombardowań schroniła się tu część mieszkańców Hamburga, później Prora stała się schronieniem dla uciekających z przyłączonego do Polski wschodu Niemiec. 

Po wojnie blok 5 przystosowany został do potrzeb koszarów wojsk radzieckich, które stacjonowały tu do roku 1955. Pod koniec lat czterdziestych dwa z ośmiu bloków kompleksu zostały zburzone. Kilka z pozostałych bloków było przebudowanych i wykorzystywanych do różnych celów przez armię niemiecką. Pojawił się pomysł wyburzenia całego kompleksu, jednak zanim do tego doszło został on objęty ochroną, jako zabytek.
W latach 1992-1994 Prora stała się schronieniem dla uciekinierów z pogrążonych w wojnie Bałkanów.

W roku 2004 przystąpiono do wyprzedaż indywidualnych budynków Prory, ze względu  na fiasko sprzedaży zespołu jako całości. Poszczególne bloki wykupili deweloperzy i firmy ( w tym federalna agencja nieruchomości do spółki z landem Mecklenburg-Vorpommern) z planowanym przeznaczeniem na hotele, schroniska młodzieżowe, apartamenty wakacyjne, mieszkania dla osób starszych itp.
W jednym z bloków działa małe muzeum i Centrum Dokumentacji Prory, z wizyty w którym pochodzą zamieszczone poniżej zdjęcia makiety ośrodka wczasowego.

Prora jest przykładem zbudowanej utopii i przywodzi na myśl projekt teoretyczny The Continuous Monument włoskiej grupy Superstudio z roku 1969 a także kojarzy się z urbanistyczną koncepcją rozwoju miast przyszłości - Linearnym Systemem Ciągłym opracowywanym przez Oskara Hansena.



tekst (w oparciu o wikipedia en) i zdjęcia: T. Sachanowicz

Prora - zdjęcie satelitarne całości, fot.google maps
Prora - zdjęcie satelitarne fragmentu, fot.google maps

Prora - zdjęcie satelitarne fragmentu, fot.google maps

Prora - zdjęcie satelitarne fragmentu, fot.google maps

Prora - zdjęcie satelitarne fragmentu, fot.google maps

Prora - zdjęcie satelitarne fragmentu, fot.google maps

Prora - zdjęcie satelitarne fragmentu, fot.google maps


Prora - jeden z bloków - widok od strony lądu, fot. TS

Prora - jeden z bloków - widok od strony lądu, fot. TS

Prora - makieta zespołu zabudowy, fot. TS

Prora - makieta zespołu zabudowy, fot. TS

Prora - makieta zespołu zabudowy, fot. TS

Prora - makieta zespołu zabudowy, fot. TS

Prora - makieta zespołu zabudowy, fot. TS

Prora - makieta zespołu zabudowy, fot. TS

Prora - makieta zespołu zabudowy, fot. TS

Prora - makieta zespołu zabudowy, fot. TS

Prora - makieta zespołu zabudowy, fot. TS

Prora - makieta zespołu zabudowy, fot. TS

Prora - makieta zespołu zabudowy, fot. TS

Prora - makieta zespołu zabudowy, fot. TS
Prora - klatka schodowa, fot. TS
 

Prora - wnętrze typowego pokoju, fot. TS
Prora - wnętrze typowego pokoju, fot. TS
Prora - widok od strony plaży, fot. Wikipedia

The Continuous Monument, 1969, Superstudio

The Continuous Monument, 1969, Superstudio
Schemat Linearnego Systemu Ciągłego Oskara Hansena


czwartek, 26 marca 2015

Przepompownia w Pilchowie k. Szczecina

Przepompownia w Pilchowie koło Szczecina składa się z dwóch budynków zbudowanych w latach 20-tych XX wieku. Charakterystyczne cechy tego zespołu to wertykalność brył podkreślona trójkątnymi w planie pilastrami pomiędzy wydłużonymi, pionowymi oknami oraz zapadający w pamięć podwójny rozrzeźbiony gzyms powielający obrys ścian poniżej. Budynki przepompowni wzniesiono w konstrukcji ramy żelbetowej ze ścianami zewnętrznymi z cegły klinkierowej. Zespół pompowni reprezentuje ekspresyjny nurt wczesnego modernizmu.

fot. Tomasz Sachanowicz
fot. wnętrza: Mariusz Brzeziński / www.szczecin.fotopolska.eu

ZOBACZ TEŻ:  Kościół Królowej Korony Polskiej / Świętej Rodziny w Szczecinie

Przepompownia w Pilchowie k. Szczecina, fot. TS

Przepompownia w Pilchowie k. Szczecina, fot. TS
Przepompownia w Pilchowie k. Szczecina, fot. TS

Przepompownia w Pilchowie k. Szczecina, fot. TS

Przepompownia w Pilchowie k. Szczecina, fot. TS

Przepompownia w Pilchowie k. Szczecina, fot. TS

Przepompownia w Pilchowie k. Szczecina, fot. TS

Przepompownia w Pilchowie k. Szczecina, fot. TS

Przepompownia w Pilchowie k. Szczecina, fot. TS

Przepompownia w Pilchowie k. Szczecina, fot. TS

Przepompownia w Pilchowie k. Szczecina, fot. TS

Przepompownia w Pilchowie k. Szczecina, fot. TS

Przepompownia w Pilchowie k. Szczecina, fot. TS

Przepompownia w Pilchowie k. Szczecina, fot. TS

Przepompownia w Pilchowie k. Szczecina, fot. TS
 
Przepompownia w Pilchowie k. Szczecina - wnętrze hali pomp, fot. Mariusz Brzeziński / www.szczecin.fotopolska.eu


sobota, 21 marca 2015

'Form matters' / David Chipperfield Architects

zdjęcia z wystawy 'Form matters' / David Chipperfield Architects w Design Museum
Londyn, 21 październik 2009 - 31 styczeń 2010
fot. TS


ZOBACZ TEŻ: LOUIS KAHN: The Power of Architecture


Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS
Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS
Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS
Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS
Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS


Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS


Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS


Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS
Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS


Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS
Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS

Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS
Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS



Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS
Wystawa 'Form matters' / David Chipperfield Architects, fot. TS