O przestrzeni

Architekci dużo i często mówią o przestrzeni: 'Zaprojektowaliśmy przestrzeń ...', 'w tej przestrzeni ...', 'stworzyliśmy przestrzeń ...' , 'jest to przestrzeń dla …', 'przestrzeń publiczna', 'przestrzeń wewnętrzna', 'przestrzeń zewnętrzna', 'przestrzeń pomiędzy' itd.

Tymczasem, co to jest przestrzeń z punktu widzenia fizyki ?

W przyrodzie istnieją tylko relacje między fizycznymi obiektami i nie ma potrzeby ani sensu mówić o położeniu ciał w abstrakcyjnej przestrzeni i czasie. Jedynymi pojęciami, o których możemy sensownie mówić, są położenia czy ruchy jednych obiektów względem drugich, a nie względem jakiejś abstrakcyjnej przestrzeni.

Substancjalne przestrzeń i czas same w sobie po prostu nie istnieją – ich rolę przejmuje obiekt fizyczny – pole grawitacyjne.

W teorii Newtona przestrzeń to pojemnik, w którym znajduje się materia. Czas zaś mierzony był przez bezwzględny boski zegar znajdujący się poza wszechświatem. Przestrzeń nie ma żadnego wpływu na procesy fizyczne i na odwrót – procesy zachodzące w przyrodzie nie mają żadnego wpływu na niezmienną przestrzeń.

Koncepcję Newtona kwestionował G.W. Leibniz, potem Ernst Mach, później zainspirowała ona Einsteina przy tworzeniu teorii względności.

„W teorii względności nie ma miejsca na przestrzeń i czas – tym, co pozostaje, są rzeczy i sploty relacji między nimi.”

Teoria głosi, że wszystko jest względne, a bardziej precyzyjnie: że wszystko na tym świecie tworzone jest przez relacje z czymś innym. Jest to najgłębsza lekcja o fundamentalnej strukturze wszechświata, jakiej dostarcza nam teoria względności. Pomiar relacji jednego obiektu względem drugiego.

Kolejna lekcja, która jest konsekwencją fizyki relatywistycznej: naturalnym stanem świata jest jego zmienność, nie zaś niezmienność i ład.

/ z notatek do dyplomu / 2005.