Architekci dużo i często mówią o przestrzeni:
'Zaprojektowaliśmy przestrzeń ...', 'w tej przestrzeni ...', 'stworzyliśmy przestrzeń ...' , 'jest
to przestrzeń dla …', 'przestrzeń publiczna', 'przestrzeń wewnętrzna', 'przestrzeń
zewnętrzna', 'przestrzeń pomiędzy' itd.
Tymczasem, co to jest przestrzeń z punktu widzenia fizyki ?
W przyrodzie istnieją tylko relacje między fizycznymi
obiektami i nie ma potrzeby ani sensu mówić o położeniu ciał w abstrakcyjnej
przestrzeni i czasie. Jedynymi pojęciami, o których możemy sensownie mówić, są
położenia czy ruchy jednych obiektów względem drugich, a nie względem jakiejś
abstrakcyjnej przestrzeni.
Substancjalne przestrzeń i czas same w sobie po prostu nie
istnieją – ich rolę przejmuje obiekt fizyczny – pole grawitacyjne.
W teorii Newtona przestrzeń to pojemnik, w którym znajduje
się materia. Czas zaś mierzony był przez bezwzględny boski zegar znajdujący się
poza wszechświatem. Przestrzeń nie ma żadnego wpływu na procesy fizyczne i na
odwrót – procesy zachodzące w przyrodzie nie mają żadnego wpływu na niezmienną
przestrzeń.
Koncepcję Newtona kwestionował G.W. Leibniz, potem Ernst
Mach, później zainspirowała ona Einsteina przy tworzeniu teorii względności.
„W teorii względności nie ma miejsca na przestrzeń i czas –
tym, co pozostaje, są rzeczy i sploty relacji między nimi.”
Teoria głosi, że wszystko jest względne, a bardziej
precyzyjnie: że wszystko na tym świecie tworzone jest przez relacje z czymś
innym. Jest to
najgłębsza lekcja o fundamentalnej strukturze wszechświata, jakiej dostarcza
nam teoria względności. Pomiar relacji jednego obiektu względem drugiego.
Kolejna lekcja, która jest konsekwencją fizyki
relatywistycznej: naturalnym stanem świata jest jego zmienność, nie zaś
niezmienność i ład.
/ z notatek do
dyplomu / 2005.
